Opsiyon, değeri başka bir varlığın değerine bağımlı olarak değişen türev ürünlerdir.
Opsiyonlar, belli bir vadeye kadar opsiyona dayanak varlık oluşturan belli miktardaki bir malı, finansal ürünü, sermaye piyasası aracını veya ekonomik göstergeyi belli bir fiyattan alma ya da satma hakkını, belli bir prim karşılığında opsiyonu satın alan kişiye (lehdara, keşideciye) veren ancak zorunlu tutmayan sözleşmelerdir.
Opsiyon satan yatırımcı, opsiyonu alan kişiden tahsil ettiği prim karşılığında, opsiyonun vadesi dolana kadar opsiyona dayanak varlık oluşturan belli miktardaki bir malı, finansal ürünü, bir sermaye piyasası aracını veya ekonomik göstergeyi, opsiyonu alan yatırımcının talebi halinde belirli bir fiyattan alma ya da satma yükümlülüğünü üzerine alır.
Opsiyonlar alıcısına hak, satıcısına yükümlülük veren türev ürünlerdir.
Opsiyon piyasası, bir dayanak varlığı belirli bir vadede, belirli bir fiyattan alma ve satma hakkı ya da yükümlülüğü verir.
Opsiyon işlemleri yatırım, korunma ve arbitraj amacıyla kullanılabilir.
Hem yükselen hem düşen piyasa beklentisinde opsiyonlar kullanılabilir.
Dünyada işlem gören iki tip opsiyon vardır. Bu opsiyon tipleri şunlardır:
Avrupa tipi opsiyonların belirgin özelliği vade bitiminden önce opsiyonu alan yatırımcının opsiyonunu kullanamamasıdır. Avrupa tipi opsiyonlar, ancak vade sonunda keşidecisi tarafından kullanılabilir.
Amerikan tipi opsiyonların en belirgin özelliği ise opsiyonu alan yatırımcının istediği zaman (vadesinde veya vadesinden önce) opsiyonu kullanabilmesidir.
Borsada işlem gören opsiyonlar: Bunlar standart sözleşmeli opsiyonlardır.
VİOP’ta İşlem Gören Opsiyon Sözleşmeleri: Hisse senedi opsiyonları, endeks opsiyonları, döviz sözleşmelerine dayalı opsiyonlardır.
Tezgah Üstü Opsiyonlar: Bu opsiyonlar borsada listelenmez. Bu tür opsiyonların şartları kısıtlanmamıştır yani istenildiği gibi ayarlanabilir.
Opsiyon türleri ikiye ayrılır:
Yukarıda açıklanan opsiyonun tanımına bağlı kalarak alım ve satım opsiyonlarının ne olduğunu, alıcısına ve satıcısına ne tür hak ve sorumluluklar getirdiğini kısaca açıklayalım:
Opsiyonlar arasında seçim dayanak varlık fiyatındaki değişim beklentisine göre yapılır.
Alım (Call) Opsiyonu: Alıcısına dayanak varlığı alma hakkı verir. Alıcının hakkını kullanmak istemesi halinde alım opsiyonu satıcısının, dayanak varlığı alıcıya satma zorunluluğu vardır.
Satım (Put) Opsiyonu: Alıcısına dayanak varlığı satma hakkı verir. Alıcının hakkını kullanmak istemesi halinde satım opsiyonu satıcısının, dayanak varlığı alıcıdan satın alma zorunluluğu vardır.
Dayanak Varlık: Opsiyonun bağlı olduğu varlığı ifade eder.
Sözleşme Büyüklüğü: Bir opsiyon sözleşmesinin içerdiği dayanak varlık miktarını belirtir.
Opsiyonun Vadesi: Opsiyonun kullanılabileceği son gündür.
Opsiyonun Tipi: Avrupa tipi opsiyonlar sadece vade bitim tarihinde kullanılabilirken, Amerikan tipi opsiyonlar bu tarihe kadar herhangi bir zamanda kullanılabilirler.
Kullanım Fiyatı: Opsiyonun dayanak varlığı alma ya da satma hakkı verdiği fiyat seviyesidir.
Opsiyon Primi: Opsiyonun fiyatıdır.
Opsiyonun Vade Sonundaki Değeri: Alım opsiyonları için spot fiyat-kullanım fiyatı (negatif ise 0), satım opsiyonları için kullanım fiyatı-spot fiyat (negatif ise 0).
Risk Yönetimi: Piyasadaki beklenmedik değişimlerden ve bu değişimlerin neden olduğu riskten korunma imkânı sağlar.
Düşük İşlem Maliyeti: Dayanak varlığın kendisini almadan, dayanak varlığın fiyat hareketlerinden kar edebilme şansı verir.
Strateji Seçenekleri: Piyasadaki fiyat beklentilerine göre farklı portföy seçenekleri oluşturma olanağı verir.
Uzun pozisyon sahibi için opsiyonun riski, ödemiş olduğu prim ile sınırlıdır. Ancak kısa pozisyon sahibi için risk sınırsızdır.
Opsiyon sözleşmelerinde çok sayıda kullanım fiyatı için sözleşme varsa yaygın olarak kullanılan sözleşmeler dışında likidite sorunu ortaya çıkar ve alım-satım fiyat teklifleri arasındaki fark büyür. Bu durum pozisyon kapamayı ve kâr realizasyonunu güçleştirir.
Dayanak varlığın fiyatı yükseldikçe alım opsiyonunun fiyatı artarken, satım opsiyonunun fiyatı azalmaktadır.
Kullanım fiyatı yükseldikçe, alım opsiyonunun değeri azalırken, satım opsiyonunda dayanak varlığı daha yüksek bir fiyattan satma söz konusu olduğundan satım opsiyonunun değeri artmaktadır.
Vadeye kalan gün sayısı arttıkça hem alım hem de satım opsiyonlarının fiyatı artmaktadır. Opsiyon vade sonuna ne kadar yakınsa değeri de o kadar azalacaktır.
Dayanak varlığın volatilitesi arttıkça hem alım hem de satım opsiyonlarının değeri artmaktadır.
Faiz oranı yükseldikçe alım opsiyonlarının değeri artarken, satım opsiyonlarının değeri azalmaktadır.
Vadeye kadarki dönemde dayanak varlığın ait olduğu şirketin ödediği temettü arttıkça alım opsiyonunun değeri azalırken, satım opsiyonunun değeri artmaktadır.
İnternet sitemizde, içeriğin tarafınıza sağlanması, İnternet Sitemizin performansının optimize edilmesi ve ziyaretçi profilinin anlaşılması için gerekli olan çerezler kullanılmaktadır. İnternet Sitemiz üzerinde kullanılan çerezler hakkında detaylı bilgi almak için Çerez Politikamızı incelemenizi rica ederiz. Çerezlere dair tercihlerinizi panel vasıtasıyla yönetmeniz mümkündür.
Sitemizden en iyi şekilde faydalanabilmeniz için, amaçlarla sınırlı ve gizliliğe uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Tercihlerinizin hatırlanması ve sitedeki deneyiminizi iyileştirmek için Çerez Politikamızı kabul etmenizi öneririz.
Diğer kategorize edilmemiş çerezler, analiz edilmekte olan ve henüz bir kategoriye ayrılmamış olan çerezlerdir.
Çerez | Süre |
---|---|
am_tokens | 14 gün |
am_tokens_eu-v1 | 14 gün |
cookielawinfo-checkbox-reklam | 1 yıl |
criteo | 14 gün |
cto_bundle | 1 yıl 1 ay |
dashboard_session | 8 saat |
data-c | 1 ay |
data-c-ts | 1 ay |
mv_tokens | 14 gün |
mv_tokens_eu-v1 | 14 gün |
optout | Geçmiş |
visitor-id | 1 yıl |
Gerekli çerezler, web sitesinin temel işlevleri için çok önemlidir ve web sitesi bunlar olmadan amaçlandığı şekilde çalışmayacaktır. Bu çerezler kişisel olarak tanımlanabilecek herhangi bir veriyi saklamaz.
Çerez | Süre |
---|---|
cookielawinfo-checkbox-analitik | 1 yıl |
cookielawinfo-checkbox-digerleri | 1 yıl |
cookielawinfo-checkbox-gerekli | 1 yıl |
cookielawinfo-checkbox-islevsel | 1 yıl |
cookielawinfo-checkbox-performans | 1 yıl |
CookieLawInfoConsent | 1 yıl |
PHPSESSID | Oturum Boyunca |
Reklam çerezleri, ziyaretçilere daha önce ziyaret ettikleri sayfalara göre özelleştirilmiş reklamlar sunmak ve reklam kampanyasının etkinliğini analiz etmek için kullanılır.
Çerez | Süre |
---|---|
_fbp | 3 ay |
_kuid_ | 5 ay 27 gün |
A3 | 1 yıl |
c | 1 yıl |
car | 5 dakika |
cf | 5 dakika |
cip | 5 dakika |
CMID | 1 yıl |
CMPRO | 3 ay |
CMPS | 3 ay |
cnac | 5 dakika |
criteo_write_test | Geçmiş |
dpm | 5 ay 27 gün |
fr | 3 ay |
IDE | 1 yıl 24 gün |
IDSYNC | 1 yıl |
KRTBCOOKIE_97 | 1 ay |
muc_ads | 2 yıl |
personalization_id | 2 yıl |
test_cookie | 15 dakika |
tuuid | 1 yıl |
tuuid_lu | 1 yıl |
uuid2 | 3 ay |
Analitik çerezler, ziyaretçilerin web sitesiyle nasıl etkileşime girdiğini anlamak için kullanılır. Bu çerezler, ziyaretçi sayısı, hemen çıkma oranı, trafik kaynağı vb. Gibi ölçümler hakkında bilgi sağlamaya yardımcı olur.
Çerez | Süre |
---|---|
_ga | 2 yıl |
_gat_UA-178645970-1 | 1 dakika |
_gcl_au | 3 ay |
_gid | 1 gün |
callback | 5 dakika |
demdex | 5 ay 27 gün |
uid | 1 yıl 24 gün |