İnfo Yatırım Sözlük

Amortisman Nedir?

Finansal bir aracın belirli bir zaman geçmesi sonucunda finansal araçtaki eskime veya aşınma gibi durumlarda ayrılan paya amortisman denmektedir. Şirketler amortisman sayesinde finansal araçların gerçek değerini yansıtan muhasebe sistemine sahip olabilirler. Örneğin bir şirket teknolojik bir ürün satın aldığında bu ürünün maliyetini tek seferde gider olarak yazmaktansa varlığın ömrü boyunca yayılan bir dönemde gider olarak yazmak daha sağlıklı olacaktır. Bu durum varlığın kullanım ömrü boyunca oluşacak maliyetlerin adil ir şekilde dağıtıl asını sağlamaktadır.

Şirketlerin amortisman ayırması için belirli koşullar varıdır.  Öncellikle amortismana tabii olacak eşyanın bir yıldan daha fazla kullanılabilir durumda olması gerekmektedir. Söz konusu eşyayı yıpranabilir ya da eskiyebilir bir yapısı olması ve değerleme gününde şirket envanterinde bulunup kullanıma hazır olması gerekmektedir.

Amortisman Hesaplama Çeşitleri Nelerdir?

Amortisman hesaplama çeşitleri çoğunlukla duran bir varlığa ait satın alma bedelini varlığın ekonomik ömrüne başka bir deyişle faydalı ömre bölünerek hesaplanırlar. Amortisman hesaplamalarında ilgili bakanlık tarafından belirlenen duran varlıkların ekonomik ömrünün tespit edilmesi ile ilan edilen oranlar çerçevesinde hesaplamalar yapılmaktadır. Hesaplama yöntemlerini üç başlık altında değerlendirebiliriz:

• Normal Amortisman Hesaplama:
  Eşit tutarlı amortisman olarak da bilinen bu amortisman en emel amortisman hesaplama yöntemidir. Kayıtlı değerin ekonomik ömre bölünmesiyle hesaplanabilir. Örneğin bir şirketin 2 yıl ömrü 50 bin TL’lik ürün aldığını varsayalım.

Amortisman Oranı = 1/Ekonomik Ömür
Amortisman Oranı = 1/2 = %50 Yıpranma Payı

Amortisman Oranı = 50.000 TL x %50 = 25.000 TL

• Hızlandırılmış Amortisman Hesaplama:
  Azalan bakiyeler yöntemi olarak da bilinen bu hesaplama yöntemi, normal amortisman yöntemine kıyasla varlıkların giderleşme hızı 2 kat daha fazladır. Giderleşme yıl başındaki net defter değeri kullanılarak hesaplanmaktadır. Örneğin bir şirketin ekonomik 3 yıl ve değeri 270 bin olan ürünü baz alalım.

İlk Sene Değeri = 270/3x2 = 180

İkinci Sene Değeri = (270-180) / 3x2 = 60 

• Fevkalade Amortisman Hesaplama: 
  Deprem, yangın ve sel gibi doğal afetler sonucunda varlıkların değerlerinin azalması ya da tamamen bitmesi halinde kullanılan amortisman yöntemidir. Bu durumlar yaşandığında konuyla alakalı ilgili idareye gidilip amortize işlemi yapılabilir.