İnfo Yatırım Sözlük
Finansal Piyasalar Nelerdir?
Finansal Piyasalar Nelerdir?
Finansal varlıkların alınıp satıldığı, fiyatların belirlendiği ve yatırımcının sermaye hareketlerini gerçekleştirdiği platform.
Para ve Sermaye Piyasalar
a) Para Piyasaları: Kısa vadeli fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasalara denmektedir. İşletmelerin hammadde, alacaklar, stoklar gibi işletme sermayesi varlıkların finansmanında yararlandıkları piyasalardır. Para piyasası finansal varlıkları arasında hazine bonosu, finansman bonosu, varlığa dayalı menkul kıymetler, mevduat sertifikaları gibi bir yıldan kısa süreye sahip finansal varlıklar bulunur.
b) Sermaye Piyasaları: Bir yıldan uzun vadeli fon arz ve talebinin karşılaştığı piyasa sermaye piyasalarıdır. Başka bir tabirle sabit sermaye yatırımlarının finansmanı için başvurulan finansal piyasalardır. Sermaye piyasası finansal varlıkları arasında hisse senetleri, tahviller, gelir ortaklığı senetleri, kar ve zarar ortaklığı belgeleri gibi bir yıldan uzun süreye sahip finansal varlıklar bulunur.
Birincil ve İkincil Piyasalar
a) Birincil Piyasalar: Kurumların fon sağlamak amacıyla menkul kıymetlerini ilk kez ihraç ettikleri ve fon arz edenlerle karşılaştıkları piyasalardır. Aynı zamanda işletmelere fon girişi sağlayan piyasalardır.
b) İkincil Piyasalar: Daha önce işlem görmüş finansal varlıkların tekrar işlem gördüğü piyasalardır. İkincil piyasaların en önemli kurumları menkul kıymet borsaları ve finansal aracı kuruluşlar olarak kabul edilir.
Organize ve Tezgah Üstü Piyasalar
a) Organize Piyasalar: Belirli bir mekanın olduğu, belli kurallar dahilinde finansal varlıkların el değiştirdiği piyasalara denmektedir.
En önemli örnekleri menkul kıymet borsalarıdır.
Kişi ve kurumlar direkt menkul kıymet alım satımı yapamazlar.
Borsada alım ve satımlar aracı kurumlar aracılığı ile belirli kurallara göre ve borsa yönetiminin kontrolü içerisinde olmaktadır.
b) Tezgah Üstü Piyasalar: Organize borsalardaki gibi merkezi bir alım satım platformu olmayan, yapılan işlemlerin doğrudan gerçekleştiği piyasa türüne denir. Bu piyasanın en göze çarpan özelliği yapılan işlemlerin doğrudan alıcı ve satıcılar arasında gerçekleşmesidir.
Ulusal ve Uluslararası Piyasalar
a) Ulusal Piyasalar: Ülke içinde yalnızca o ülkede ihraç edilen menkul kıymetlerin işlem gördüğü piyasalardır.
c) Uluslararası Piyasalar: Sadece bir ülkede değil başka ülkelerde de çıkarılmış menkul kıymetlerin alım satımının yapıldığı piyasalardır.
Spot ve Vadeli Piyasalar
a) Spot Piyasalar: Finansal varlıkların hemen teslim ve ödemesinin yapıldığı bazen de nakit piyasalar şeklinde anılan piyasalara denmektedir. Hemen teslim ve ödeme bazen işlemin yapıldığı günü temsil ederken bazen de bir hafta sonrasını temsil edebilir. Örneğin Borsa İstanbul’da teslim ödeme T + 2’dir.T+2 işlemi takip eden iki gün içinde teslim ve ödemenin yapılmasına denir.
b) Vadeli Piyasalar: Finansal varlıkların gelecekteki bir tarihte bugünden üzerinde anlaşma sağlanmış bir fiyattan alım satımının yapıldığı piyasalardır. Vadeli piyasalarda işlem gören kontratlar forward, futures ve opsiyon sözleşmeleridir.