İnfo Yatırım Sözlük

Para Politikası Nedir?

Hükümetin veya merkez bankasının ekonomiye para arzı yönetimi veya döviz piyasası işlemleriyle yön vermesidir. Para politikası, paranın fiyatını ve miktarını belirlemek için yapılan uygulamalar olarak da adlandırılır.

 Para politikasının belirlenmesinde ekonomi için en uygun kararın alınması para teorisi ile mümkündür. 

Para Politikası Kurulu Nedir?

Para ve kur politikasına ilişkin tüm kararlar bu kurul tarafından alınır ve uygulanır. Ülkemizde bu yetkiye ve sorumluluğa sahip tek kurum Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’dır. Para Politikası Kurulu’nun enflasyonu kontrol altında tutma, ekonomik büyümeyi ve istikrarı sağlama ve para birimi değerini koruma gibi temel görevleri vardır.

Para Politikası Kurulu’nun Görevleri Nelerdir?

• Para politikasına ilişkin strateji belirlemek.

• Ekonomik verilerin analizini yaparak para politikası kararları almak.

• Likidite ve para arzını yönetmek.

• Faiz oranları belirleyerek ekonomik büyümeyi ve para biriminin değerini korumayı hedeflemek.

Para Politikası Türleri Nelerdir?

Para politikası gevşek para politikası ve sıkı para politikası olarak ikiye ayrılır. 

• Gevşek (Genişletici) Para Politikası
  Toplam para arzının artırılması olarak ifade edilebilir.  Bu para politikası uygulandığında faiz oranları düşürülür. Özetle işsizliğin tavan yaptığı ve buna bağlı olarak para arzının yükseldiği dönemlerde paranın değerini düşürmeye yönelik yapılan uygulamaları ele alır.
  

• Sıkı (Daraltıcı) Para Politikası
  Toplam para arzının azaltılması olarak ifade edilebilir. Bu para politikası uygulandığında faiz oranları yükseltilir. Özetle enflasyon oranıyla birlikte paranın değerini düşürmek amacıyla uygulanır.
  Merkez Bankası ekonomide durgunluk söz konusu olduğunda genişletici para politikasını tercih ederken enflasyon söz konusu olduğunda ise daraltıcı yani sıkı para politikasını tercih ediyor.
  

Para Politikası Araçları Nelerdir?

• Faiz politikası
  Para fiyatlarının belirli ölçüde değiştirilip piyasa faizlerini etkilemeyi amaçlayan para politikası şeklidir.
  

• Açık piyasa işlemleri
  Merkez Bankası’nın kurumlardan tahvil, bono veya diğer menkul kıymetleri onlara satması veya satın almasıdır.
  

• Rezerv politikası
  Merkez Bankası, bankaların ellerinde tutmaları gereken en düşük fon miktarını ve zorunlu rezerv oranları belirler. Bu politika aracılığıyla da likidite düzenlenip para arzı kontrol edilir.
  

• Açık sözlülük politikası
  Merkez Bankası’nın para politikasına ilişkin hedef ve uygulamaları açıklaması beklentileri etkiler ve bu durum ekonomiye yön vermiş olur.
  

• Döviz kuru politikası
  Kurlarda yüksek oranlı dalgalanmaların ortaya çıkmasıyla Türk Lirası’nın dış değerini ayarlamaya yönelik Merkez Bankası’nın müdahalesi kur politikası olarak adlandırılır.