İnfo Yatırım Sözlük

Türev Piyasası Nedir?

Türev piyasası, finansal enstrümanların gelecekteki değerlerine dayalı olarak işlem yapılan piyasadır. Türev piyasalarında standartlaştırılmış sözleşmeler vasıtasıyla bir varlığın (hisse senetleri, tahviller, emtialar ve dövizler) gelecekteki fiyatı üzerine anlaşma yapılmaktadır. 

Türev piyasaların ana ürünleri içerisinde vadeli işlemler (futures), opsiyonlar, forward sözleşmeler ve swaplar bulunur. 

• Vadeli İşlemler (Futures):
  Dövizlerin, menkul kıymetlerin veya varlıkların gelecekteki fiyatı üzerinden yapılan standartlaştırılmış sözleşmelerdir. Alıcılar ve satıcılar gelecekteki belirli bir tarihte belirli bir fiyattan finansal enstrümanı almak ya da satmak için anlaşırlar. Vadeli işlemler genellikle kısa vadeli yatımlar için değerlendirilmektedir.

• Opsiyonlar:
  Belirli bir dayanak varlığın gelecekteki fiyatı üzerinden belirli bir tarihte belirli bir fiyattan alım satım hakkı tanıyan sözleşmelerdir. Genellikle bir prim karşılığında opsiyon, alıcıya bu hakkı verir. Bu menkul kıymetin bir vadesi ve fiyatı olduğundan vade sonunda da bu fiyat üzerinden işlem yapılır. Opsiyon işlemi alıcısına hak verirken satıcısına ise yükümlülük verir.  

• Forward Sözleşmeler:
  Bu sözleşmeler iki taraf arasında döviz, menkul kıymetlerin veya varlıkların ileri bir tarihte teslim edilmesi için yapılan sözleşmelerdir. Forward sözleşmeleri genellikle tarafların gelecekteki belirsizliklere karşı risk yönetimi amacıyla yapılmaktadır.

• Swaplar: Değiş tokuş, takas veya değiştirmek gibi anlamlara gelen swap, taraflar arasında gelecekteki döviz cinsinin veya faizin değiştirilmesinden oluşmaktadır.  Swap işlemlerinin amacı döviz kurunda yaşanan değişikler sebebiyle doğabilecek riskleri en aza indirgemektir. 

Türev Piyasalarındaki Ürünlerin Avantajları Nelerdir?

• Fiyat dalgalanmaları, faiz oranlarındaki değişimler gibi risklerin önüne geçmeyi amaçladığı için yatırımcılara hedging imkanı tanır. Yatırımcılar spot piyasadaki pozisyonun ters pozisyonunu açarak riskin tamamen ortadan kalkmasını sağlayabilirler.

• Türev piyasalar spot piyasaların aksine yatırımcıya kaldıraç imkanı sayesinde yatırımcıların düşük sermaye ile yüksek getiri elde etmesine olanak sağlar.

• Türev piyasalardaki araçlar yatırımcıların portföylerini çeşitlendirmesine ve riskleri dağıtmasına yarar sağar.

• Türev piyasaları içerisindeki ürünler arbitraja imkan vermeyecek şekilde fiyatlandırılmaktadır.